NIEKONGRES - niekongres.pl

Nowe opowieści to temat NieKongresu Animatorów i Animatorek Kultury 2025, jest esencją trzech idei, które wypracowaliśmy wspólnie, w koalicji partnerów, instytucji i organizacji tworzących NieKongres. Następnie przekuliśmy idee w ścieżki tematyczne, w ramach których mogą poruszać się przyszłe i przyszli uczestnicy NieKongresu.

„Zanim przyszłość stanie się faktem, jest opowieścią. Ściślej – wieloma rywalizującymi opowieściami o możliwych przyszłościach. Te opowieści łączą nas i dzielą, kierują naszymi poczynaniami i nadają im sens. (…)

Wiąże się z tym niepokojący paradoks. Nawet jeśli nie potrafimy przewidzieć przyszłości, często umiemy ją sprowokować. Nasze wyobrażenie jutra wpływa na nasze działania (lub ich brak!), a te z kolei przesądzają o tym, co się wydarzy. Jeśli wszyscy uwierzymy, że katastrofy klimatycznej nie da się powstrzymać, to faktycznie czeka nas rzeczywistość z ‘Mad Maxa’. Tak długo, jak będziemy przekonani, że państwa są niezdolne do innowacji i sprawnego działania, skuteczna walka z kolejnymi epidemiami faktycznie będzie je przerastać, bo po prostu nie damy im odpowiednich narzędzi. Wyobrażenia przyszłości określają kursy walut i ceny akcji, prowadzą do nieuzasadnionej paniki albo sprawiają, że do ostatniej chwili nie widzimy nadchodzącego niebezpieczeństwa.

Przeszłość jest ważna i może nas wiele nauczyć. Ale ostatecznie naszą ojczyzną jest jutro, nie wczoraj. To nie pamięć, lecz wychylenie ku temu, co ma dopiero nadejść, czyni nas ludźmi i wyróżnia pośród innych gatunków. Jeśli zagubimy nadzieję na lepszą przyszłość, sami będziemy zgubieni.

(…) Dlatego właśnie tak bardzo potrzebujemy mądrych opowieści o jutrze.”

(Marcin Napiórkowski, „Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat”, Wydawnictwo Literackie 2023)

Proponowane ścieżki podczas NieKongresu:

Centrum i peryferie - kluczowe jest dla nas skupienie na tym, co może dziać się poza mainstreamem animacji kultury – np. w miejscach, których nie kojarzymy bezpośrednio z animacją kultury albo wśród osób, które działają twórczo na peryferiach (szeroko rozumianych: od peryferii wielkiego miasta po peryferia branż). Przyglądając się odwadze animatorki/a szukamy też opowieści/propozycji, które nie tylko są nowatorskie, ale również korzystają w twórczy sposób z tego, co już było, co jest: upcyklingują, recyklingują rzeczywistość wokoło (nie tylko w obszarze zmian materialnych, fizycznych, ale także ideowych, społecznych).

Konflikty i konfrontacje - interesuje nas to, w jaki sposób możemy mierzyć się z trudnościami – zwłaszcza z doświadczeniem polikryzysu, który dotyka najróżniejszych sfer – ekonomicznych, klimatycznych, społecznych, psychicznych, wyobraźni itd. Przyglądamy się, jak pracować z pogłębiającą się polaryzacją społeczną i w jaki sposób tworzyć miejsca/sytuacje/inicjatywy (także artystyczne) dla nieprzemocowych konfrontacji: od rozmowy, przez dialog, po uczciwe uznanie braku porozumienia.

Kompetencje i adaptacje - chcemy wychodzić naprzeciw trendom przyszłości – „przyklejać” zadania animatorki/a do tego, czego oczekują i potrzebują osoby, z którymi pracujemy. Wg ankiety online, rozesłanej wśród partnerek/ów NieKongresu 2025 i dotyczącej trendów, które mogą być znaczące dla przyszłej pracy animatorek/ów kultury, brylują trendy: poszukiwanie autentyczności (61,1%), kryzys uwagi (50%), fake is new real (50%), nadprodukcja treści (50%), sztuka „nicnierobienia” (44,4%), bliskie relacje na żywo (44,4%). To im chcemy się najmocniej przyglądać, wzmacniając kompetencje, które mogą być istotne w pracy z ww. trendami.

Tekst: Weronika Idzikowska